Opinie: Ophef aan talkshowtafels helpt om een nieuwe norm te stellen

Ophef aan talkshowtafels helpt om een nieuwe norm te stellen

Nog maar nauwelijks bekomen van het wangedrag bij D66 kregen we de volgende misstand op ons bord. Wéér ophef, wéér over grensoverschrijdend gedrag. Hoe zinloos het misschien ook lijkt, al die ophef helpt onze samenleving vooruit, stelt Nori Spauwen.

De nieuwe regeringscommissaris Mariëtte Hamer krijgt van het kabinet drie jaar de tijd om het seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld in onze samenleving terug te dringen. Ze heeft genoeg te doen. We waren nog maar nauwelijks bekomen van het wangedrag van D66-coryfee Frans van Drimmelen, of de volgende uitwas van een giftige cultuur diende zich aan.

Presentator Johan Derksen vertelde het live op tv. Hij sprak met een vleugje schaamte, maar diende het vooral op als een geestige anekdote voor de mannen aan tafel, die er smakelijk om lachten. ‘Hoe groot was die kaars?’ ‘Ze had nog geluk dat er geen honkbalknuppel in de hoek stond!’ Dat daders zich in deze tijd nog steeds zó veilig voelen dat ze op televisie een verkrachting van een bewusteloze vrouw bekennen, geeft weinig vertrouwen in de goede afloop van de opdracht van Hamer om in Nederland tot een ‘blijvende cultuurverandering’ te komen.

Ga er maar aan staan. Ons Nederlandse medialandschap zit nog vol mannen die zich onaantastbaar wanen en elkaar de hand boven het hoofd houden. De uitspraken van Derksen waren nota bene bedoeld als steun in de rug voor collega Johnny de Mol, die wordt beschuldigd van seksueel misbruik. Dat de mannen aan tafel Derksen niet confronteerden, maar er juist een schepje bovenop deden, laat zien hoe een giftige sfeer kan ontstaan als mannen zich gesterkt voelen doordat ze ‘onder elkaar’ zijn. Zo kun je seksueel geweld bagatelliseren en vrouwen reduceren tot een ding. ‘Ik stak de kaars erin.’

De teleurstelling dat dit kon gebeuren na decennia van emancipatiestrijd, werd verzacht door de publieke verontwaardiging. Nog tijdens de uitzending ontplofte de woede op de sociale media, en niet veel later in de journaals en aan andere talkshowtafels. Toch gaf de ophef een dubbel gevoel. Het lastige van reageren is immers dat we van incident naar incident blijven hoppen. Want intussen zit Marc Overmars alweer rustig te appen in Antwerpen, en heeft niemand het meer over hem.

Meer meldingen
Heeft ophef dan geen zin? Toch wel. Allereerst heeft het zin voor de slachtoffers. Je krijgt de boodschap dat het niet aan jou ligt en dat de dader zich moet verantwoorden. Je voelt dat de hedendaagse samenleving achter je staat. Sinds het wangedrag bij The Voice is onthuld, is het aantal meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag met zo’n 40% gestegen. De politie maakte deze week bekend dat daar in het eerste kwartaal circa 1100 meer meldingen binnen zijn gekomen dan in dezelfde periode van 2021. Mores, het meldpunt voor misstanden in de creatieve sector, kreeg in 2022 al 25% meer meldingen binnen dan heel vorig jaar.

Anderzijds doet de ophef ook iets met de daders, de meelopers en de toekijkers. Het stelt een nieuwe norm. De laatste keer dat een man publiekelijk opschept over zijn seksuele wandaden is hierdoor weer een stap dichterbij gekomen. Dat geldt ook voor de kans dat zo’n man een volgende keer wél gecorrigeerd wordt door zijn toehoorders. En dat is precies wat Hamer wil bereiken. ‘We praten bij seksueel grensoverschrijdend gedrag altijd over een dader en een slachtoffer, maar er is vaak ook een omstander bij’, waarschuwde ze eerder in de Volkskrant.

‘De laatste keer dat een man publiekelijk opschept over zijn seksuele wandaden is hierdoor weer een stap dichterbij gekomen’

Natuurlijk zijn er altijd mensen die de brede verontwaardiging duiden als ‘cancel culture’. Luister niet naar ze. Ophef helpt. Zo groeien we als samenleving. Je merkt het aan de vele mannen die zich inmiddels uitspreken over dit thema. Je merkt het aan het kabinet, dat na de uitzending van Tim Hofman razendsnel Mariëtte Hamer aanstelde.

Wat ook helpt, is een gevarieerde samenstelling van het gezelschap. Want wat geldt voor de bestuurskamer, geldt net zo hard voor de talkshowtafel. Uit onderzoek blijkt dat naarmate een groep diverser is, de verhoudingen gelijkwaardiger worden en seksueel grensoverschrijdend gedrag minder voorkomt.

Dit is wat er kan gebeuren als er alleen maar mannen aan tafel zitten. Toch handig om in het achterhoofd te houden als je een nieuwe toezichthouder zoekt, of onverhoopt een nieuwe presentator.

Nori Spauwen is politiek filosoof en oprichter van Embassy of Change.

Lees het volledige artikel: https://fd.nl/opinie/1438050/ophef-aan-talkshowtafels-helpt-om-een-nieuwe-norm-te-stellen-oul2caRPtJJD